Codzienne spotkania z Planem Daltońskim

Codzienne spotkania z Planem Daltońskim. Aneta Jędrzejewska

Od początku roku szkolnego 2011-2012 w naszym przedszkolu wdrażamy koncepcje planu daltońskiego.

W grupie dzieci 5-6 letnich  znajdują się tablice do zadań, na których zaznaczone są dni tygodnia za pomocą kolorowych kwiatków. Symbolika dni tygodnia jest następująca:

• Poniedziałek – czerwony

• Wtorek – niebieski

• Środa – pomarańczowy

• Czwartek – zielony

• Piątek – żółty

• Sobota, niedziela – biały

         Dzieci z naszej grupy wcześniej znały nazwy dni tygodnia. Przed każdymi zajęciami przypominamy, jaki jest dzień. Zaznaczając zadanie dnia odwołują się do dnia tygodnia np. dzisiaj jest środa, biorę pomarańczowy magnez, zaznaczam ukończenie zadania przypinając magnez pomarańczowy przy kwiatku pomarańczowym.

         Aby dzieci wdrożyć do realizacji zadań wyznaczamy na razie jedno zadanie na dzień. Zawsze wyznaczamy je w poranku. Dziecko ma na jego wykonanie cały dzień do czasu odbioru go przez rodziców. Może je zrealizować w wolnym, wybranym przez siebie czasie, po zajęciach, zabawach, które są realizowane z całą grupą. Na początku przypominałyśmy dzieciom o tym, że zbliża się czas powrotu do domu, a zadania nie są wykonane. Ważnym wyznacznikiem dla dziecka był przyjęty rytm dnia. Dzieci, które są odbierane zaraz po zupie wykonują zazwyczaj zadania w godzinach przedpołudniowych, dzieci odbierane później skupiają się na nich nieco później.

         Czas realizacji zadania zależy również od innych czynników np. atrakcyjności zadania, czasu rozplanowania dnia, zaangażowania w inne czynności realizowane w ciągu dnia, jakim może być atrakcyjna zabawa z kolegami. Dzieci raczej nie mają problemu z wykonaniem zadań w ciągu dnia. Wykazują się samokontrolą i samodyscypliną ich wykonaniu. Istnieją nieliczne sytuacje, kiedy dziecko nie wykona zadania i często wynikają one z przyczyn zewnętrznych: niespodziewana zmiana organizacji dnia, szybszy odbiór dziecka z przedszkola.

         Przyjęliśmy zasadę, że dzieci, które się spóźnią, lub niezbyt uważnie słuchały i nie wiedzą, co lub, w jaki sposób wykonać zadanie dowiadują się pytając o to kolegów – mentora wyznaczonego przez nauczyciela a na końcu o ile nie uzyskają wystarczającej wiedzy kierują się do nauczyciela.

         Po ukończeniu zadania dziecko pokazuje efekt nauczycielce i zaznacza na tablicy ukończenie swojego zadania, pracy na tablicy, wybierając w odpowiednim kolorze magnez symbolizujący dzień tygodnia, w którym zadanie zostało wykonane.

         W swojej pracy zauważyliśmy, że dzieciom przynoszą radość zadania twórcze np. zbuduj zamek. Prosta forma przekazu pozwalająca dziecku na samodzielny dobór materiałów, wymyślenie koncepcji, umożliwienie realizacji jej oraz możliwość wyeksponowania efektu pracy. Dlatego staramy się pamiętać o tym, aby zadania rozwijały twórczość dziecka, jego wyobraźnię, były dostosowane do jego możliwości. Sprawiały, że każda praca mimo, jest zadana na jeden temat przynosiła różne efekty. Dlatego ważny jest również przekaz nie sugerujący sposób wykonania zadania. Polecenia kierowane do dziecka są krótkie, pozwalające na samodzielną dedukcję, twórczość własną dziecka, wymyślenie własnego sposobu realizacji zadania.

         Stosujemy na tablicy literowy zapis imienny dziecka, co wpływa na rozróżnianie ich spośród innych.

         Już na początku pracy spodobało mi się to, że plan daltoński jest otwarty na inwencję twórczą nauczyciela. Nauczyciel samodzielnie może wykonywać pomoce dydaktyczne, które dostosowuje do swojej grupy, wieku i umiejętności dzieci np. rozwiązania dotyczące listy obecności. W młodszej grupie dzieci zaznaczają swoją obecność odszukując swoje zdjęcie na tablicy. W naszej grupie większość dzieci potrafi czytać, a ich sprawność manualna jest większa dlatego wykorzystujemy te umiejętności.

          Nauczycielki samodzielnie wykonały tablice obecności. Na tablicy korkowej taśmą samoprzylepną wykonano tabelki gdzie rozmieszczono w pionie listę obecności dzieci, a w poziomie zaznaczono dni tygodnia. Przed wprowadzenie tablicy objaśniono dzieciom sposób jej stosowania. Później każde dziecko przychodząc do przedszkola na początku informowało nauczycielkę, jaki jest dzień tygodnia, jaki przyporządkowany jest mu kolor, a następnie wybierało kwiatek w odpowiednim kolorze i przyczepiało go przy swoim imieniu na tablicy. Teraz dzieci coraz bardziej wdrażają się do samodzielnego realizowania tego zadania bez zadawania dodatkowych pytań. Wchodząc do sali spoglądają na tablicę, wybierają odpowiedni kwiatek z pudełeczka i przyczepiają na tablicę.

         Dzieci z grupy chętnie wykazują się samodzielnością i współpracą w czasie wykonywania odpowiedzialnych zadań wyznaczonych na dany dzień, jakim są dyżury. Rozpoczęliśmy pracę nad wyznaczaniem dzieci do pomocy przy nakrywaniu do stołu. Z chęcią biorą udział w realizowaniu tego zadania. Pamiętają o założeniu fartuszka, umyciu rąk. Do ich zadań należy rozstawienie na brzegach stolików talerzy, na środku stolika kubeczków i sztućców, po 6 przy każdym stoliku. Po ukończonym posiłku dzieci pomagają w odnoszeniu ze stolików na wyznaczone miejsce naczyń, na których nie ma posiłku np. kompotu.

         Widocznym zainteresowaniem cieszy, się pełnienie dyżuru w łazience, gdzie dzieci rozdają innym pastę do zębów. Czynność ta wymaga precyzji i staranności przy wyciskaniu pasty oraz umiejętności koncentracji uwagi przy jednoczesnym pilnowaniu zachowania porządku przez innych ustawienie się w kolejce, oczekiwanie na swoją kolej.

         Innym dyżurem, jaki wdrożyliśmy jest osoba odpowiedzialna za utrzymanie czystości na podłodze przy stolikach. Dyżur ten wdraża dzieci do kontrolowania stanu podłogi, i w miarę potrzeby zbierania z niej rozrzuconych zabawek, zamiatania skrawków papierów np. po wycinaniu za pomocą zmiotki, która znajduje się w sali i szufelki.

         Dzieci wykonują dyżury w parach. Dobór dzieci do realizacji dyżurów dokonywany jest z listy obecności. Za każdym razem wybierane na dany dzień jest sześć następnych osób. Mimo, że dobór dzieci prowadzony jest w sposób ,,narzucony” i przypadkowy dla dzieci, nie mają one możliwości samodzielnego doboru partnera do wykonywania dyżuru zauważa się, że dzieci nie prowadzą ze sobą konfliktów, wspomagają się w swojej pracy. I nawet, jeżeli w zabawie swobodnej bardzo rzadko ze sobą się kontaktują to obowiązek wykonania swojego zadania na ten czas ich jednoczy.

         Od czasu, kiedy otrzymaliśmy zegary daltońskie wykorzystujemy ja przy każdej nadarzającej się sytuacji. Spełnia on swoją rolę przy wyznaczaniu czasu na spożywanie posiłków, w szczególności, kiedy dzieci zamiast jeść przeciągają ten czas na rozmowy. Obserwując ruchy wskazówek widzą, że czas ten się kończy.

         Zegar również wspomaga nas w czasie wyznaczania czasu przeznaczonego na zabawę, sprzątanie… bardzo istotną rolę spełnia w czasie wolnym, kiedy dzieci maja czas na zabawę swobodną. W tym czasie włączany jest komputer do zadań indywidualnych. Każdego dnia wyznaczamy kilkoro ok. 5 dzieci, wyznaczamy ,,kolejkę”, kto, po kim może wykonywać zadania po 10 minut. Do odmierzania czasu wykorzystuje się zegar daltoński. Zauważyliśmy, że osoby, które są po tych, co wykonują zadania na komputerze bardzo pilnują upływającego czasu i od razu informują o ukończeniu czasu gry przez kolegę.

Opracowała – Aneta Jędrzejewska